BULGARİSTAN'IN SON DÖNEMDEKİ EN DEĞERLİ HOCALARINDAN MOLLA SÂDIK EFENDİ HAKKA YÜRÜDÜ

Mollâ Sâdık Efendi, Rodoplar’ın munis kucağında bulunan Madan (Maden) kasabasının Şarenka (Şirin-kaya) mahallesinde 1931 yılında dünyaya gelmiştir. Büyük dedesi Molla Mehmed, Kavala Mehmed Ali Paşa Medresesi mezunlarından olup hattâttır, 14 mushaf kaleme aldığı bilinmektedir. Dedesi Râsim Efendi de Madan yöresi ulemâsından olup yörenin müftüsünden ders almıştır. Babası ise ilmi, vaaz ve nasihatleriyle temayüz etmiş Râif Efendi’dir. Bu zât, komünizm döneminde yaşadığı büyük zorluklara rağmen İslâm nurunu yaymaktan geri durmamıştır. Bundan dolayı Belene’ye sürülmüş ve işkencelere maruz bırakılmıştır. Bir de Râif Efendi’nin Yeni Mevlid-i Şerif adlı bir dinî ve edebî eseri bulunmaktadır.

Sâdık Mollamehmed, 6-7 yaşlarında babasından Kur’ân öğrenmeye başlamıştır. Önce ırkçı, daha sonra da komünist-ateist devlet politikasından kaynaklanan kısıtlamalar yüzünden örgün eğitim alma imkânı olmayan ve tahsilini medresede devam ettiremeyen Molla Sâdık, döneminin en tanınmış hocalarından olan babasından geniş bir şekilde istifade etmiştir. Babasının rahle-i tedrisinde medrese usulüyle Arapça okumuş, Türkçe ve Osmanlıca öğrenmiş, belli başlı klasik eserleri mütalaa etmiştir.

1950’li yıllarda Bulgaristan’ı sarmaya başlayan komünist ve ateist rejim, İslâm dini ve Müslümanca yaşantıya karşı mücadele başlatmıştır. İlerleyen zamanlarda dinî değerlere, hatta insanın ezan adına dahi kastetmiştir. Rodoplar’da isimlerin değiştirilmeye başlanması, babasının Belene kampına alınması gibi olaylar, Molla Sâdık Efendi’nin ailesini alıp Türklerin yoğun olduğu Burgaz bölgesine göç etmesine sebep olmuştur. Ancak isim değiştirme olayları 10 sene sonra o bölgeye de gelmiştir.

Kimliğini muhafaza etmek için Burgaz yöresine geldikten sonra farklı köylerde mekân tutmaya çalışan Sâdık Hoca, Karinabad (Karnobat) belediyesine bağlı Tellâlköy (Klikaç)’a yerleşmiş ve ömrünün büyük bir kısmını orada geçirmiştir. Çeşitli işlerde çalışarak ekmeğini kazanan Molla Sâdık Efendi, zorluklar içerisinde dinî değerlerini korumuş, fakat etrafındakilere pek aktarma imkânı bulamamıştır. Ancak 1990 yılından itibaren Bulgaristan’daki hava yumuşamaya başlayınca o da ilim ile hemhâl olmuş ecdadından tevarüs ettiği, babasından tahsil ettiği ilim ve irfanı yeni nesillere akatrmaya başlamıştır.

Kıt kanaat imkânlarla 10-15 yıl içerisinde yüzlerce çocuk ve genç Tellâlköy camisinde Sâdık Hocanın derslerine katılmıştır. Ona derslerine sadece köyünden değil civar köylerden, hatta başka bölgelerden de katılanlar olmuştur. Bunların içerisinden daha gayretli ve başarılı olan onlarcası sadece basit bir şekilde Kur’ân okuma ve ilmihal öğrenmekle yetinmemiştir. İçlerinden Türkçe ve Osmanlıca eserler okuyacak, hatta belirli miktarda Arapça anlayacak hâle gelenler de olmuştur. Zira Sâdık Hocanın eğitim usûlü babasından gördüğü klasik medrese usûlüdür. Öğrencilerinden bazıları daha sonra imam hatip liseleri, Yüksek İslâm Enstitüsü ve yurtdışındaki yüksek İslâmî okullara devam ederek hem ilimlerini artırmışlar, hem de okullarının gelişmesine katkıda bulunmuşlardır.

Molla Sâdık Efendi, ilim aşkıyla dolu, mütevazı, sebat ehli, firaset sahibi bir şahsiyettir. Düzenli okul eğitimi almamış olmasına rağmen, eğitimin inceliklerini bilen ve uygulayan bir kişidir. O, değerlerine son derece sâdık, Maturidî ve Hanefî mezheplerine sıkıca bağlı ve öğrencilerini de öyle yetiştirme çabası içindeydi. Rahmetli Sâdık Hoca, ulemâya önem veren, ilmin kıymetini bilen, dilin kimliğin korunmasındaki rolünü iyice fark etmiş birisiydi. Anadilleri Türkçe olmayan öğrencilerine Türkçeyi öğreterek Müslümanların bazı klasik dinî kaynaklarıyla irtibatlarını sağlardı. Oryantalist zihniyetin Bulgaristan Müslümanlarına empoze ettiği kavramlara karşı açık bir biçimde tavrını koyardı.

Bir oğlu ile bir kızı olan Sâdık Hoca, hayatının büyük bir kısmını her ne kadar Karinabad ovasında geçirmiş ise de baba ocağı hep gözünde tütmüştür. O yüzden hayatının son demlerini geçirmek için bir mânâda inzivaya çekilerek baba evine dönmüştür.

12 Şubat 2018 tarihinde Madan’ın Şarenka mahallesinde rahmet-i Rahmân’a kavuşmuştur.

Allah rahmet eylesin!

Yazan: S. D.